صفحه‌کلید

صفحه‌کلید

صفحه کلید یا به انگلیسی کیبورد (به انگلیسی: Keyboard) یک دستگاه ماشین تحریر است که با استفاده از یک آرایش از دکمه‌ها یا کلیدها که به عنوان اهرم مکانیکی یا سوئیچ الکترونیکی عمل می‌کنند. پس از کاهش کارت پانچ و نوار کاغذی تعامل از طریق صفحه کلید سبک تله تایپ برای رایانه تبدیل به دستگاه ورودی اصلی شد.

چینش کلیدها

چینش کلیدهای صفحه کلید در سال ۱۸۷۴ توسط شرکت رمینگتون برای ماشین‌تحریر ارائه شد. در این صفحه کلید دقت شده حروفی که بیشتر استفاده می‌شوند در کنار هم قرار نگیرند.^[۱]

صفحه کلید رایانه

صفحه کلید معمولاً دارای حروف حکاکی یا چاپ شده بر روی کلیدها و هربار فشار یک کلید به طور معمول مربوط به یک نماد نوشته شده می‌باشد. با این حال، برای تولید برخی از نمادها نیاز به فشار دادن همزمان چند کلید یا به صورت دنباله‌ای از آنها. در حالی که اکثر کلیدهای صفحه کلید حروف، اعداد یا نشانه را تولید می‌کنند کلیدهای دیگر و یا فشار کلید به طور همزمان می‌تواند اقدامات تولید و یا اجرای دستورات رایانه تولید کند.

با وجود توسعه دستگاه‌های ورودی جایگزین، مانند موشواره، صفحه نمایش لمسی، دستگاه قلم، تشخیص حروف و تشخیص صدا، صفحه کلید دستگاه بیشتر برای استفاده مستقیم ورودی (انسان) الفبایی داده‌ها به رایانه باقی می‌ماند. در استفاده نرمال، صفحه کلید به عنوان یک رابط ورودی متن برای تایپ متن و شماره درون یک واژه پرداز، ویرایشگر متن و یا برنامه‌های دیگر استفاده می‌شود.

در یک رایانه مدرن، تفسیر فشار کلیدی است به طور کلی برای نرم‌افزار باقی‌مانده است. صفحه کلید رایانه هر کلید فیزیکی را از هر کلید دیگر متمایز و تمام فشار کلیدی به نرم‌افزار کنترل گزارش می‌کند. صفحه کلید هم چنین برای بازی‌های رایانه استفاده می‌شود، یا با صفحه کلید به طور منظم و یا با استفاده از صفحه کلید با ویژگی‌های بازی خاص، صفحه کلید هم چنین دستورات را به سیستم عامل می‌دهد، مانند ترکیبکنترل ویندوز. ALT +DELETE که پنجره وظیفه را باز می‌کند یا ماشین را خاموش کند. رابط فرمان خطی یک نوعی از رابط کاربری است که کاملاً از طریق صفحه کلید عمل می‌کند.

انواع صفحه کلید

یکی از عوامل تعیین اندازه یک صفحه کلید حضور کلیدهای تکراری، مانند یک صفحه کلید عددی جداگانه، برای راحتی است. علاوه بر این اندازه صفحه کلید که تا چه حد یک سیستم استفاده شده است بستگی دارد. جایی که تولید می‌شود یک عمل از ترکیب یا دنباله یا فشار کلید به طور همزمان (با کلید تغییر دهنده، پایین را ببینید) یا یک کلید را چندبار فشردن. یکی دیگر از عوامل تعیین اندازه یک صفحه کلید اندازه و فاصله هر کلید است. کاهش توسط نظر عملی که کلیدهای باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا به راحتی توسط انگشتان فشرده شود محدود باشد.

استاندارد

صفحه کلید عدد الفبایی استاندارد دارای کلیدهایی با مراکز سه چهارم اینچ هستند (۰٫۷۵۰ اینچ، ۱۹٫۰۵ میلی‌متر). صفحه کلید رایانه‌های شخصی مثل ۱۰۱ کلید صفحه کلیدهای سنتی آمریکایی یا ۱۰۴ کلید صفحه کلید ویندوز شامل حروف الفبایی نمادهای نشانه گذاری، اعداد و کلیدهای عملگر متفاوت. صفحه کلیدهای رایج بین‌المللی دارای ۱۰۲ تا ۱۰۵ کلید است که شامل کلید شیفت چپ کوچکتر و یک کلید اضافی با برخی نمادهای بیشتر بین حروف تا کلید سمت چپ است.

اندازه – لپ تاپ

صفحه کلیدهای کارگذاشته شده بر روی لپ تاپ‌ها معمولاً دارای فاصله کوتاه‌تر برای فشار کلید است. فاصله کوتاه‌تر و مجموعه کلیدهای کمتر شده است. آن‌ها ممکن است صفحه کلید عددی نداشته باشند و کلیدهای عملگر در برخی موارد نسبت به صفحه کلیدهای استاندارد در جای متفاوت قرار گرفته‌اند.

دستی

صفحه کلیدهای دستی آرگونومیک برای شبیه‌سازی دسته‌های بازی طراحی شده‌اند و می‌توانند این چنین استفاده بشوند به جای اینکه روی سطح صاف قرار داده شوند. معمولاً صفحه کلیدهای دسته‌ای تمامی کلیدهای الفبایی و نمادهای رایج که در صفحه کلیدهای استاندارد وجود دارد استفاده می‌کند و بعضی از نمادها تنها با فشار دادن دو کلید در دسترس هستند؛ که یکی از آن‌ها به عنوان کلید عملگر مانند شیفت برای نوشتن حروف بزرگ کاربرد دارد.

صفحه آرایی غیر استاندارد و انواع استفاده ویژه

نرم‌افزار

نرم‌افزارهای صفحه کلید یا صفحه کلید نمایشگر اغلب گونه‌ای از برنامه‌های رایانه‌ای هستند که تصویری از صفحه کلید را بر روی صفحه نمایش می‌دهند. گونه‌ای دیگر از وسایل ورودی مانند موشواره یا صفحه لمسی که می‌توانند مانند هر یک از کلیدهای مجازی برای ورود متن استفاده شوند. به دلیل ارزش افزوده و فضای مورد نیاز صفحه کلیدهای سخت‌افزاری این روزها صفحه کلیدهای نرم‌افزاری در بسیاری از گوشی‌های لمسی محبوب شده‌اند. ویندوز شرکت مایکروسافت و مکینتاش و برخی از نسخه‌های لینوکس شامل صفحه کلیدهای نرم‌افزاری هستند که توسط موشواره کنترل می‌شوند. در صفحه کلیدهای نرم‌افزاری با حرکت دادن موشواره و کلیک کردن بر روی حروف، حرف مورد نظر چاپ می‌شود.

تصویر سازی (به وسیله لیزر)

صفحه کلیدهای تصویرساز تصویری از کلیدها را به وسیلهٔ لیزر بر روی سطح صاف مجسم می‌کنند. آنگاه صفحه کلید با استفاده از دوربین یا حسگر فروسرخ مشخص می‌کند که انگشت کاربر در کجا حرکت می‌کند و تا هنگامی شمارش کلیدهای فشرده شده ادامه پیدا می‌کند که انگشت کاربر عکس تصویرسازی شده را لمس کند. تصویرسازی صفحه کلیدها می‌تواند صفحه کلید تمام صفحه را از روی نمونه کوچکتر شبیه‌سازی کند. به دلیل این که کلیدها به سادگی تصویر سازی شده‌اند آن‌ها نمی‌توانند زمانی که لمسش می‌کنند آن را حس کنند. کاربران صفحه کلیدهای تصویرساز اغلب ناراحتی فزاینده‌ای را در نوک انگشتان خود حس می‌کنند که ناشی از فقدان احساس تماس در هنگام تایپ کردن است. برای تصویرسازی صفحه کلید به سطحی صاف و بدون بازتاب نیاز است.

فناوری صفحه کلیدهای نوری

با نام صفحه کلیدهای تصویر نوری، صفحه کلید حساس به نور، صفحه کلید تصویری الکتریکی و فناوری تشخیص به کار گیری کلید نوری شناخته می‌شود. فناوری صفحه کلید نوری با استفاده از ابزار انتشار نور و حسگرهای نوری برای شناسایی کلیدها استفاده می‌کند. بیشتر منتشر کننده‌ها وحسگرها در اطراف بر PCB سوار شده‌اند. نور از سمتی به سمت دیگر درون صفحه کلید حرکت می‌کند وتنها بوسیلهٔ کلیدها متوقف می‌شوند. بیشتر صفحه کلیدهای نوری به دو پرتو نور (پرتو افقی و عمودی) برای شناسایی کلیدهای حقیقی نیاز دارند. برخی از صفحه کلیدهای نوری از ساختار کلید ویژه‌ای برای سد کردن نور در یک الگوی معین واجازه عبور به تنها یک پرتو نور در هر ردیف از کلیدها (بیشتر پرتو عمودی) استفاده می‌کند.

فاکتورهای مهم در صفحه کلیدها

ناوب تایپ توسط یک انگشت خاص بایستی حداقل و تناوب حرکت دستها بایستی حداکثر باشد. در غیر این صورت انجام امور تکراری و یا کار مداوم با کامپیوتر، موجب پیدایش بیماری سندروم مچ دست (Carpal Tunel) در افراد می‌گردد. سندروم مچ دست نوعی اختلال حاد می‌باشد که عامل بروز آن، فشارهای مکرر، ضربات فیزیکی، وضعیتهای خاص ارثی و یا برخی بیماریها ست. این اختلال بر بخشی از یک عصب خاص در مچ دست اثر گذاشته و غلاف احاطه کننده زردپی مچ دست را ملتهب می‌نماید.

با التهاب رگهای کوچک خونی، فشار زیادی به عصب موجود در آن ناحیه وارد شده که این عمل موجب قطع فعالیت عصب می‌گردد.نتیجه این امر احساس درد، از دست دادن سرعت عمل، حالت کرخی در ناحیه مچ دست و یا مورمور کردن در زمان خواب در ناحیه مچ دست می‌باشد. طبق تحقیقات صورت گرفته در ارتباط با تأثیر استفاده از طرح بندیهای مختلف صفحه کلید در پیدایش این بیماری، محققان دریافته‌اند که استفاده از طرح بندی QWERTY به دلیل نزدیکی دستها در زمان تایپ با یکدیگر و توزیع نامناسب فشار بر هرکدام، یکی از عوامل ایجاد سندروم مچ دست می‌باشد. در عین حال جهت کاربران دائمی رایانه نیز استفاده از صفحه کلیدهای NATURAL KEYBOARD توصیه می‌گردد که کلیدهایی نرم داشته و به دلیل وضعیت خاص قرارگیری کلیدها در شیب، اصول آرگونومیک ۳ گانه به خوبی رعایت می‌گردد. البته روشهای درمانی متعددی جهت بیماری سندروم مچ دست وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به داروها، اسپیلتهای مچی و در شدیدترین حالت به عمل جراحی اشاره نمود.

صفحه کلید آمریکایی

شرکت‌های آی‌بی‌ام/مایکروسافت (US layout) صفحه‌کلید استاندارد آمریکا
Esc		F1	F2	F3	F4		F5	F6	F7	F8		F9	F10	F11	F12		PrtScn/ SysRq	ScrLk	Pause/ Break
																	Ins	Home	PgUp		Num Lock	/	*	-
																	Del	End	PgUp		7	8	9	+
																					4	5	6
																		↑			1	2	3	Ent
																	←	↓	→		0		.

صفحه‌کلید استاندارد فارسی

چون استاندارد کردن تعداد و شکل حروف و اعداد و علامات در ماشینهای تحریر فارسی ضروری بود در سال ۱۳۵۲ کمیسیونی از نمایندگان تولید کنندگان و مصرف کنندگان و برخی اشخاص ذی‌علاقه و خبره تشکیل شد و پس از بررسیهای جامعی که دربارهٔ این موضوع به عمل آورد تصمیم گرفت که اولاً حداقل تغییرات ممکن را در ترتیب حروف و اعداد و علامات به عمل آورد تا تایپیست‌هایی که به حروف سابق عادت کرده‌اند دچار سردرگمی نشوند و تعویض سنگین ماشین تحریرهای موجود به مردم و دولت وارد نشود و همچنین حروف، علامات و اعداد در ماشینهای تحریر فارسی از نظر تعداد، شکل و ترتیب استاندارد شوند تا کلیه ماشینهای تحریر که به صورت تجاری وارد کشور می‌شوند از جهات مذکور یکنواخت گردند و در نهایت استاندارد صفحه کلید ایزیری ۸۲۰ شکل گرفت.^[۲]

چینش صفحه‌کلید فارسی در ویندوز، با چینش استاندارد ملی ایران، متفاوت است. در حالی که در توزیع‌های گنو/لینوکس این استاندارد صفحه‌کلید به صورت پیش‌فرض رعایت گردیده است. استاندارد ملی شمارهٔ ۹۱۴۷ ایران به صورت زیر است:^[۳]

این استاندارد جایگزین استاندارد ملی ایران شمارهٔ ۲۱۰۹^[۴] شد، که افزون بر آن دارای حالت استفاده از دگرساز راست است.

صفحه‌کلید فارسیِ مایکروسافت

صفحه‌کلید فارسی مایکروسافت به صورت پیش‌فرض روی ویندوز وجود دارد.
در نسخه‌های جدید این سیستم‌عامل، که ویندوز ۸ و ۸٫۱ (ویندوز آبی) نامگذاری شده‌اند، صفحه‌کلید فارسی دیگری با نام فارسی (استاندارد) (به انگلیسی: Persian (Standard)‎) اضافه شده و قابل فعال‌سازی است؛ این صفحه‌کلید شباهت بیشتری به صفحه‌کلید استاندارد ملی ایران (۹۱۴۷) دارد.